Unë quhem Anita Likmeta. Kam mbërritur në Itali gjashtëmbëdhjetë vjet më parë. Jam shembulli i përsosur i asaj që ndodh sot në botë. Unë jam emigrante, ashtu si ata egjiptianë, libianë, somalezë, etiopianë, që grumbullohen në qendra që nuk janë gjë tjetër veçse kampe përqendrimi. Jam një nga mijëra njerëz – jo refugjatë politikë, jo të arratisur nga lufta, jo emigrantë të paligjshëm – por njerëz që dikur kaluan detin me një varkë, me shpresën se në Europë do të gjenin diçka më të mirë sesa skenën e vdekjes që lanë pas. Unë vij nga Shqipëria.
Në vendin tim kishte luftë civile, dhe ju, për fatin tuaj të mirë, nuk e dini – nuk e dini më – ç’do të thotë luftë civile. Nuk e dini ç’do të thotë kur vriten mes veti vëllezërit, kushërinjtë, fqinjët, fshati me fshatin. Kur plumbat s’kursejnë asgjë që lëviz, kur futen në shtëpitë e njerëzve, kur bëhen spastrime, kur dhunohen gratë.
Ende sot mbaj mend ditën para nisjes. Një pasdite e zymtë, e mbushur me re, në fund të majit. Nuk e kuptoja peshën e asaj që po ndodhte. Ideja e largimit për në Itali më dukej si një ëndërr. Askush nga ne nuk e donte Italinë. Shqipëria kishte qenë e pushtuar nga fashistët, të cilët nuk kishin sjellë as qytetërim, as drejtësi, as art.
Vështroja duart e gjyshes sime, të çara, të ashpra, dhe ndjeja aromën e saj, që i ngjante drurit të lagur nga shiu i dimrit. E thithja me gjithë shpirt, sikur doja ta fotografoja atë çast në zemrën time, atë moment të ngrirë, të ndrojtur, të vakët. U ngritëm dhe hymë brenda. Dëgjova zërin e gjyshit: “Ku është Nini?” Mbajta lotët me zor. Doja të isha më e fortë se emocionet e mia. Mora frymë thellë dhe hyra në dhomën ku ai rrinte ulur në qoshe, duke pirë cigaren e zakonshme. Në mes të dhomës ndodhej një sobë druri dhe përreth saj kavanozë qelqi me vaj kastori. Një fitil i ndezur dridhej, duke dhënë pak dritë në atë errësirë të qetë.
Një britmë – britma ime: “Gjysh, po iki! Po iki tani!” dhe me zor pikturova në fytyrë një buzëqeshje, që desha të mbetej përgjithmonë në kujtesën e tij. Ai u ngrit, megjithëse trupi e tradhtonte. Sytë e tij ishin të trishtë. Më vuri dorën në faqe dhe më pyeti: “Ku do të shkosh?” Unë iu përgjigja: “Në Itali, gjysh.” Ai lëvizi kokën ngadalë dhe tha: “Mirë, bëhu një vajzë e mirë italiane.” Gjyshja më kapi për dore dhe më nxori nga dhoma, por sytë e mi mbetën të fiksuar mbi të. I thosha vetes se do të kthehesha.
Jashtë më priste xhaxhai me karrocën e tërhequr nga kali, që do të më çonte në qytetin më të afërt, ku do të merrnim autobusin për në Durrës. U nisëm. Shtëpia e gjyshërve zvogëlohej me çdo metër që largoheshim. Dhe papritur, të gjithë shokët e mi, të fshehur pas kodrës, dolën me vrap duke thirrur emrin tim dhe duke ndjekur karrocën: “Mirupafshim, Nini! Edhe ne do të vijmë! Shihemi së shpejti!” Thërrisnim, qanim, qeshnim njëkohësisht.
Durrës. Përpara meje qëndronin molë të vogla të lidhura pranë portit, tashmë jashtë çdo kontrolli. Anarki e plotë. Njerëz që përpiqeshin të hipnin në varkë dhe i hidhnin poshtë. Njerëz në radhë. Njerëz që paguanin. Njerëz që përpiqeshin të merrnin një valixhe më të madhe dhe ua hidhnin në det. Fëmijë që u kapeshin fort pas nënave duke bërtitur.
U nisëm dhe unë mbeta ulur në pjesën e pasme të varkës, duke parë vendin tim të zhdukej ngadalë. Mbërritëm në Bari. Unë, nëna ime, vëllai dhe motra ime qëndronim të përqafuar. Na kontrolluan sikur të ishim mbartës sëmundjesh. Një mik i familjes na mori dhe na çoi në Peskara.
Vitet kaluan. Unë u rrita, studjova, ndoqa Akademinë e Arteve Dramatike “Corrado Pani”, më pas u diplomova në Fakultetin e Letërsisë dhe Filozofisë, punova me dinjitet. Liria përfshin mundësinë për të qenë i lumtur. Dhe mundësia për të qenë i lumtur nuk është gjë tjetër veçse mundësia për të zgjedhur: një veshje, një fe, një parti politike dhe – kini kujdes – një vend ku të jetosh i qetë, të punosh, të ndërtosh familje. Kjo është thelbi i të drejtës njerëzore, i bashkëjetesës mes njerëzve, shtylla mbi të cilën mbështetet jeta jonë. Për këtë të drejtë shumë të tjerë kanë luftuar dhe kanë dhënë jetën. Dhe për këtë ende sot luftohet dhe vritet.
Condividi
